Dnia 21 września 1973 roku, dokładnie 50 lat temu, po raz pierwszy otworzyły się bramy górskiego hotelu i wieży telewizyjnej na Ještěd. Oficjalne ukończenie i przekazanie budynku miało miejsce nieco wcześniej, 9 lipca, ale już od 1 maja 1971 roku sygnał telewizyjny zaczął się rozprzestrzeniać z wieży.

Wieża Ještěd w kształcie obrotowego hiperboloidu elegancko wydłuża pierwotny profil góry Ještěd i na stałe wpisała się w krajobraz jako unikalny element w pagórkowatym regionie północnych Czech. Budynek stał się także symbolem całego regionu Liberec, a Liberec otrzymał przydomek "Miasto pod Ještědem".

Projekt budowy opracował liberecki architekt Karel Hubáček, a jego wyjątkowość polega na tym, że Ještěd w 2000 roku otrzymał tytuł "Najważniejsza czeska budowla XX wieku" i od 1 stycznia 2006 roku uważany jest za narodowe dziedzictwo kulturowe Republiki Czeskiej. Obecnie oczekuje się, że nominacja Ještěd zostanie wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Dla mieszkańców Liberca i okolic góra Ještěd (1 012 m n.p.m.) zawsze miała swoje magiczne znaczenie. Od połowy XIX wieku na samym szczycie działały różne chaty, gdzie można było się posilić, a z drewnianej wieży widokowej można było podziwiać okoliczne góry. Niemieckie Towarzystwo Górskie dla Ještědu i Gór Izerskich zdecydowało jednak, że na szczycie powinna powstać reprezentacyjna kamienna chata. Uroczyście otwarto ją 31 stycznia 1907 roku, a stała się bardzo popularna, szczególnie gdy od 1933 roku kolej linowa przyciągała odwiedzających. Jednak w styczniu 1963 roku budynek spłonął w wyniku nieostrożnego rozmrażania rur.

Wtedy postanowiono wybudować nowy hotel z restauracją, a wieża miała również służyć do transmisji telewizyjnych. Łącznie wzięło udział 11 projektów w konkursie architektonicznym, a zwycięski projekt został uznany przez specjalistyczną komisję za projekt Ing. arch. Karla Hubáčka (1924–2011) z libereckiego biura SIAL. Choć architekt Hubáček jako jedyny spośród wszystkich projektów nie spełnił warunków konkursu architektonicznego. W rzeczywistości zadanie wymagało, aby dwa budynki, nadajnik i hotel, stały oddzielnie na Ještědzie, ale pierwotnie połączył obie funkcje w jednym budynku.Oprócz głównego architekta projekt statyki budynku opracował Ing. Zdeněk Patrman (1927–2001), a wnętrza zaprojektował architekt Otakar Binar (1931), który zaprosił do współpracy innych czołowych czeskich artystów i projektantów.

Kamień węgielny nowego budynku został położony 30 lipca 1966 roku. Samą budowę powierzono Przemysłowi Lądowemu w Libercu, a koszty wyniosły 64 miliony koron czechosłowackich (Kčs). Już podczas budowy wyjątkowy budynek hotelu i masztu przyciągnął uwagę architektów z całego świata, a w 1969 roku Międzynarodowa Unia Architektów przyznała Karlowi Hubáčkowi Nagrodę Augusta Perreta (komunistyczny reżim nie pozwolił mu jednak odebrać nagrody w Argentynie).

Kilka dni po inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, 21 sierpnia 1968 r., Ještěd stał się miejscem nadawania Radia Svobodné Studio Sever od 25 do 27 sierpnia. Ostatniego dnia audycji wystąpili w nim aktor Jan Tříska i dramaturg Václav Havel, późniejszy prezydent Czechosłowacji i pierwszy prezydent Czech. Na jego pamiątkę w tym miejscu umieszczono tablicę pamiątkową.

W 2006 roku obiekt na Ještědzie zagrał jedną z "głównych ról" w pełnometrażowej komedii Grandhotel w reżyserii Davida Ondříčka, opartej na powieści Jaroslava Rudiša pod tym samym tytułem. Filmowcy kręcili tu przez trzy miesiące, co zaowocowało wyjątkowymi ujęciami Ještědu i z Ještědu.

Obecnie, z okazji 50. rocznicy Ještědu, trwa wystawa w Północnym Muzeum Czech w Libercu i potrwa do 18 października. Tutaj odwiedzający mogą zapoznać się z wszystkimi nie wybranymi projektami w trójwymiarowej formie, w tym wieloma zdjęciami z epoki, które są tu po raz pierwszy wystawiane.

Dominanta Ještědu pozostaje po pół wieku wyrazem nowoczesnej architektury. Po awarii kolei linowej obecnie rozważa się jej przedłużenie aż do ostatniej stacji tramwaju, ale na przywrócenie ruchu trzeba jeszcze poczekać kilka lat. Możesz jednak dotrzeć tam pieszo różnymi trasami z kotliny Liberca, ale także z malowniczej okolicy Podještědí. Gdy już dotrzesz na szczyt Ještědu, będziesz na pewno mile zaskoczony, że z tego miejsca można dostrzec nawet szczyty Karkonoszy i Gór Izerskich, Polski i Niemiec.

foto: Matyáš Gál, Jan Pikous, Jan Schejbal, archiv Severočeského muzea a autor