Zmiany strukturalne i demograficzne towarzyszą Górnym Łużycom od ponad 30 lat. Od tego czasu stale przewijają się takie tematy, jak odpływ młodych i dobrze wykształconych ludzi, starzenie się społeczeństwa, bezrobocie i niewydolna infrastruktura. Po zmianach i procesach transformacyjnych po zjednoczeniu zbliża się kolejny przełom w regionie – stopniowe zaprzestanie wydobycia węgla brunatnego do 2038 roku.

Ludzie już dawno znaleźli odpowiedzi na pytania o przyszłość. Inicjatywy i projekty analizują takie tematy jak edukacja, promowanie nowych pomysłów gospodarczych, przemysł twórczy i rozbudowa infrastruktury. Raumpionierstation Oberlausitz postawiła sobie na przykład za zadanie zainteresowanie młodych ludzi Górnymi Łużycami za pomocą twórczego marketingu regionalnego oraz zmniejszenie spadku liczby ludności poprzez migrację wewnętrzną.

„Bündnis Zukunft Oberlausitz" prezentuje część inicjatyw regionalnych, które dotyczą tych tematów. Ta inicjatywa różnych przedsiębiorców, polityków, naukowców, artystów i myślicieli przyszłości łączy ludzi kreatywnych i kontaktuje ich ze sobą w celu promowania nowych pomysłów i projektów. Lansują oni także awangardowe i przedsiębiorcze innowacje dla regionu. Przegląd dotychczas zrealizowanych inicjatyw znajduje się również na portalu saksońskiego rządu krajowego „Gemeinsam Chancen gestalten! Demografischer Wandel in Sachsen“ (https://www.demografie.sachsen.de/). ("Wspólne kształtowanie możliwości! Zmiany demograficzne w Saksonii" )

Promować idee i projekty

Projekt New Work Oberlausitz pokazuje, jak ważne jest przemyślenie na nowo środowiska pracy, która tworzy nowe wartości i determinują dużą część naszego życia. Wspólnie z różnymi organizacjami i przedsiębiorstwami projekt ten zajmował się kwestią usprawnienia procesów pracy. New Work jest zorientowany na nowy sposób radzenia sobie z wiedzą i wolnością oraz opiera się na wspólnocie grupy. Praca oparta na wartościach ma pozytywny wpływ na osobowość ludzi i pomyślny wpływ na organizacje.

Warsztaty projektowe ahoj pod patronatem ideenfluss e. V. zwracają się do ludzi z podobnym zaproszeniem. Inspirują ludzi do podążania za własnymi pomysłami i realizowaniem projektów. Team ahoj zachęca ludzi do podążania własną drogą jako start-up, wspiera poprzez dzielenie się swoimi doświadczeniami i pomaga w zakładaniu własnych firm.

Johannes Staemmler w swojej książce "Wir machen das schon – Lausitz im Wandel" przedstawia niekiedy bardzo różne spojrzenia na procesy rozwoju regionalnego. Piętnaście osób opowiada o swoich doświadczeniach, środowisku, w którym żyją, swoich projektach i o tym, co chcieliby zobaczyć na Łużycach po zmianach strukturalnych. Są to bardzo różne punkty widzenia z Dolnych i Górnych Łużyc, od mężczyzn i kobiet, od miejscowych, powracających i napływowych. Jak różne są doświadczenia i poglądy przedstawionych osób, tak jedno pytanie łączy je wszystkie: dokąd zmierzają Łużyce po zakończeniu wydobycia węgla brunatnego, co pociągnie za sobą nie tylko zmiany gospodarcze, ale także społeczne i socjalne? Franziska Schubert jest jedną z osób przedstawionych w książce. Prowadzi kampanię na rzecz szerszego udziału obywateli w zmianach strukturalnych. Rozmawialiśmy z nią o tym, jak może się to udać i jakie wyzwania stoją przed Górnymi Łużycami: (Link: https://3mag.eu/articles/wir-machen-das-schon-lausitz-im-wandel/)

Aktywność obywatelska, która działa - zaangażowanie ludzi

W Weißwasser, projekt „Modellfall Weißwasser“ wybiera podejście performatywne i bada potencjały rozwojowe oraz możliwe procesy transformacji. Wspólnie z ludźmi z ulicy, inspirując się Bauhausem, znaleziono w przestrzeni publicznej możliwości inicjowania i pozytywnego kształtowania procesów - "kulturę umożliwiania". W oparciu o tezy robocze Bauhausu prowadzona jest debata na temat przyszłości Łużyc, aby ostatecznie znaleźć odpowiedzi na obecne zmiany strukturalne.

Świetne pomysły pojawiły się również w Zittau w fazie ubiegania się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Przyjaciele KulturHerzStadt Zittau zgodzili się z wieloma mieszkańcami miasta, że przyszłość należy kształtować wspólnie z sąsiadami - Polską i Czechami. Motto brzmiało: "Z geopolitycznych peryferii do transgranicznego regionu europejskiego". Motto 365°LIVING opisuje ukierunkowanie życia na łączenie sił z partnerami regionalnymi.

Branża kultury i branża twórcza motorem przyszłości

Ważnym aspektem rozwoju regionu jest także kultura i branża twórcza. Projekt „Kreative Lausitz" po raz kolejny wyraźnie pokazuje, że niekonwencjonalni ludzie mają decydujący wpływ na różnorodność oferty kulturalnej i rozwój gospodarczy. Kultura i branża twórcza są rosnącym sektorem gospodarki i wnoszą decydujący wkład w innowację. Jednocześnie twórcy Kreative Lausitz podkreślają, że sektor twórczy oferuje atrakcyjne miejsca pracy dla wykwalifikowanych pracowników i absolwentów, nawet z dużych miast, ponieważ możliwości uczestnictwa w fascynującym procesie społecznym wiążą się z wysoką jakością życia.

Podstawowym trendem wszystkich wymienionych inicjatyw jest optymizm i świadomość, że Łużyce są w korzystnej sytuacji jeżeli chodzi o nadchodzące zmiany. Większość ludzi jest optymistycznie nastawiona do przyszłych zadań, pomimo negatywnych doświadczeń po ostatnim przełomie, co wiązało się z utratą pracy, emigracją i perspektywą bycia regionem na peryferiach.

Łużyce-Monitor bada tematy związane z przyszłością

Takie są również konkluzje Monitora Łużyckiego, czyli reprezentatywnego sondażu ludności, który zbiera opinie dotyczące przyszłych tematów związanych z Łużycami. Współpraca pomiędzy MAS Partners z Lipska i Prozesspsycholgen z Görlitz pokazała, że ludzie potrzebują wizji dla Łużyc. Doświadczenie uczy: w przypadku istnienia konkretnych celów i projektów przedsiębiorcy, osoby prywatne, stowarzyszenia rozpoczynają realizację własnych pomysłów. Ale to wymaga silnego wizerunku.

W obliczu tak wielu perspektyw, mądrych pomysłów i pozytywnych inicjatyw, nasuwa się pytanie, dlaczego nie ma wstrząsu w społeczeństwie, dlaczego ludzie nie biorą przyszłości w swoje ręce. Dlaczego wielu pozostaje sceptykami, skoro istnieją korzystne warunki, aby wspólnie kształtować dobrą dla nas przyszłość?

W jaki sposób mieszkańcy regionu chcą stawić czoła zmianom demograficznym i strukturalnym?

Jako trójnarodowy Magazyn Kulturalny skoncentrujemy się w najbliższym czasie na temacie zmian demograficznych i strukturalnych. Chcemy poznać opinie tutejszych mieszkańców. W ramach warsztatów pisarskich oferujemy szkolenia, które mają umożliwić – zwłaszcza młodszym i starszym ludziom - opisanie swoich doświadczeń, nadziei i marzeń oraz możliwość przedyskutowania ich z czytelnikami. Wyniki przedstawiamy w osobnej rubryce „Leben w Zittau". W ten sposób mamy nadzieję stworzyć zbiór artykułów odzwierciedlających pomysły na przyszłość i zaangażowanie mieszkańców w rozwój miasta.

Zastanowimy się między innymi nad następującymi pytaniami:

Co czyni ten region atrakcyjnym i wartym zamieszkania? Co rozumiem pod pojęciem regionu? Jak bardzo jest Pan/Pani zadowolony/a z życia w regionie? Jak chcemy tu żyć w przyszłości? Co musi się zmienić? Gdzie tkwi potencjał dla pomyślnego rozwoju regionu? Jak możemy wzmocnić więzi społeczne?

Może i Państwo zadacie sobie następujące pytanie: gdybym miał możliwość dokonania zmian w 2022 roku lub zajęcia się czymś, co jest dla mnie ważne – czym bym się zajął? W co warto się zaangażować? Co zrobić, aby zainicjować lub doprowadzić do zmian?

Napiszcie Państwo do nas e-mail lub zabierzcie głos w dyskusji na naszej stronie #oberlausitzimwandel. Jesteśmy ciekawi, co Państwo wybiorą.