Bedřich Smetana Usta to obok Sprzedanej narzeczonej jedna z najczęściej wystawianych oper Smetany. Kompozytor skomponował ją w czasie, gdy był już głuchy i przeżywał najbardziej dramatyczne chwile swojego życia. Pomimo tego, a może właśnie dzięki temu, udało mu się odcisnąć poezję czeskiej wsi przeplataną chwytliwymi melodiami. Liryczny obraz młodej wiejskiej pary, Vendulki i Lukáša, z niezbyt skomplikowaną fabułą ukazuje, jak to jest, gdy dwoje ludzi kłóci się o gąbkę. Libretto zostało stworzone przez Eliškę Krásnohorską na podstawie opowiadania Karoliny Světlé, która napisała je w oparciu o prawdziwą historię z małej podještědíńskiej wioski.

Opera komiczna inspirowana prawdziwą historią z Podještědí.